Wij Catalanen hebben veel manieren om dankjewel te zeggen. Gràcies is prima, we zouden kunnen zeggen dat het de ware neutrale uitdrukking van dankjewel is in het Catalaans, nuttig, duidelijk en direct, er is geen ruimte voor verwarring. Moltes mercès klinkt oud, zelfs onze iaies gebruiken het niet, en de laatste keer dat je het schreef was in een e-mail om te solliciteren naar een baan op je 17e.
Maar merci, of “mersi”, als we het op Whatsapp schrijven, heeft iets speciaals waarvan we niet precies weten wat het is.
Je hebt je vast wel eens afgevraagd waarom we het zeggen. Hebben we het afgekeken van het Frans? Is het correct in het Catalaans? Kan ik het schrijven of is het gewoon spreektaal? Geen pateixis. Daarvoor (en voor vele andere dingen) zijn we hier.
Het netwerk verdedigt twee theorieën
De eerste versie die de oorsprong van dit gebruik verklaart, verwijst naar een vervorming van de taal: van moltes mercès of gewoon mercès werd het veranderd in merci vanwege de fonetische gelijkenis en omwille van de taalbesparing.
We moeten echter ook de andere theorie niet uitsluiten , die zegt dat het uit het Frans komt, aangezien merci vooral wordt gebruikt in de regio Girona, dicht bij Frankrijk .
Bovendien is het waarschijnlijk dat zowel mercès als merci afkomstig zijn van het Latijnse merces, dat betaling of beloning betekent. We weten dus niet of we het van het Frans hebben overgenomen of niet, maar hoe dan ook, de wortel van het woord maakt deel uit van onze taal.
Kan het altijd gebruikt worden?
Je vraag is nu waarschijnlijk, oké, kan ik merci gebruiken wanneer ik maar wil? Hoewel het waar is dat het gebruik van dit woord als bedankje steeds wijder verbreid raakt, is het voorlopig aan te raden om het alleen in informele contexten te gebruiken .
De Diccionari de l’Institut d’Estudis Catalans, beter bekend als de DIEC, accepteert het woord zelfs nog niet. Dus als je in een sollicitatiegesprek zit, is het misschien geen goed moment om moltes mercès te zeggen , maar merci ook niet. Bij twijfel raden we je aan om gràcies te gebruiken.
Merci of mersi?
In principe moeten we merci alleen gebruiken in informele contexten en omdat het niet is opgenomen in de DIEC, is er geen officiële manier om het te schrijven.
Op Whatsapp en sociale netwerken schrijven Catalanen het meestal met zowel s als c (mersi of merci). In Optimot, het taalkundige twijfelportaal van de Generalitat, staat echter alleen merci. Daarom raden we je aan om het altijd met een c te schrijven.