Iedereen uit Barcelona heeft wel een herinnering aan het Parc de la Ciutadella. Als kind door het park slenteren om een boottochtje te maken op het meer of rondrennen voor de monumentale fontein zijn taferelen waarin de meesten van ons zichzelf wel vertegenwoordigd zien.
Tijdens deze wandelingen hebben we allemaal dat modernistische prieel gezien dat voor de monumentale fontein staat, een ruimte die doet denken aan een Franse tuin waar we vandaag de dag vaak dansgroepen hun passen zien oefenen of collectieve yoga- en pilatesessies die in de schaduw van het dak van dit prieel worden gehouden.
We hebben deze gazebo allemaal gezien, maar misschien hebben weinigen van ons stilgestaan bij de gedenkplaat die ervoor is aangebracht, die onthult dat de structuur waar de salsagroepen vandaag de dag dansen “Glorieta de la Transexual Sonia” heet en een geschiedenis van geweld en discriminatie heeft die het verdient om herinnerd te worden.
Het verhaal van de moord op Sonia Rescalvo
Op 6 oktober 1991 sliep Sonia Rescalvo met haar partner Dori bij de Glorieta de la Música in het Ciutadella Park. Het prieel, zo genoemd omdat het oorspronkelijk werd gebruikt om het gemeentelijke muziekkorps te huisvesten, diende in het begin van de jaren negentig als incidentele schuilplaats voor daklozen en was ook een regelmatige ontmoetingsplaats voor homoseksuelen en transseksuelen.
Sonia was een paar jaar eerder in Barcelona aangekomen, het is niet duidelijk wanneer, vanuit een dorp in Cuenca. Zoals deze reportage van eldiario.es goed uitlegt, is Sonia’s leven een beetje een mysterie, waarvan nauwelijks iets te vinden is in een erotisch tijdschrift Lib, waar ze samen met andere transpersonen (waaronder Bibiaba Andersen) wordt geïnterviewd in 1978.
Het lijkt erop dat Sonia in de jaren 1970 in Barcelona aankwam, waar ze danseres was in enkele theaters en cabarets aan de Avenida Paralelo en stripper in verschillende gelegenheden in de stad. Zoals in het rapport wordt uitgelegd, was ze tijdens haar laatste jaren in de stad in armoede geraakt en misschien ook aan drugs verslaafd geraakt, en dat was de reden waarom ze haar nachten doorbracht in de Glorieta de la Música.
In de nacht van 6 oktober 1991, toen ze met haar vriendin Dori op die rotonde lag te slapen, werden drie vrouwen in de buurt door een groep neonazi’s die op jacht waren gegaan in elkaar geslagen, waarbij Sonia om het leven kwam.
Een symbolische moord
De moord op Sonia was de eerste die werd aangepakt door de Mossos d’Esquadra, die toen nog als politiemacht werd ingezet in Catalonië, en werd ook beschouwd als de eerste die werd geclassificeerd als een haatmisdrijf, hoewel dit type verzwarende omstandigheid nog niet bestond in het Wetboek van Strafrecht. De neonazi’s Héctor López Frutos, samen met zijn broer Isa en Pere Alsina, David Perlade, Andrés Pascual en Oliver Sánchez, werden gearresteerd en veroordeeld voor de moord.
De moord op Sonia Rescalvo was een keerpunt in de strijd van het collectief, die zichtbaarder werd en met meer gevoeligheid werd behandeld in de media. In 1993 plaatste de Coordinadora de Frentes de Liberación Homosexual del Estado Español een gedenkplaat op de plek.
In 2011 werd de herinnering officieel gemaakt, met de plaatsing van het Monument ter nagedachtenis aan de onderdrukte homo’s, lesbiennes en transseksuelen en in 2013 werd de ruimte omgedoopt tot de rotonde als “Glorieta de la Transsexual Sònia”, waarbij een zichtbaar bord werd geplaatst dat vandaag de dag nog te zien is en dat de mensen van Barcelona die door het park lopen eraan herinnert dat de strijd nooit ophoudt en dat we de herinnering levend moeten houden zodat haat zich niet opnieuw herhaalt.
De routes van de trans-herinnering
Het verhaal van Sonia Rescalvo is het verhaal van zoveel onderdrukte transvrouwen in Barcelona. Nu is er een route die hen uitlegt, de Putiruta Trans die Violet Ferrer door de stad maakt, een echt juweeltje om de andere kant van de geschiedenis van Barcelona te leren kennen.