Na een plak cake of een bloem van schuimgebak is dit het meest herkenbare snoepje in de Catalaanse banketbakkerij. Het bruine profiel en de witte vulling staan altijd in de etalages van de meest traditionele snoepwinkels en er is maar één Catalaans gezin dat het niet op zondag bij de bakker heeft besteld voor de familiemaaltijd. De brazo de gitano was al een van de meest emblematische desserts van Catalonië, maar nu hebben de banketbakkersgilden het officieel aangewezen als het emblematische dessert van het land.
De Gilde van Banketbakkers van Barcelona, de Gilde van Banketbakkers van Girona, de Gilde van Banketbakkers van Lleida en de Gilde van Ambachtelijke Banketbakkers van de provincies Tarragona hebben het gekozen om te herdenken dat Catalonië dit jaar een Wereldregio van de Gastronomie is.
Miquel A. Zaguirre, voorzitter van de Gilde van Banketbakkers van Barcelona, wees erop dat “de handgemaakte zigeunerarm al generaties lang een klassieker is in de Catalaanse huizen en een perfect symbool is van ons grote erfgoed op het gebied van zoetwaren”.
Waar komt de naam van de zigeunerarm vandaan?
Volgens het Gilde van Banketbakkers zijn de eerste verwijzingen naar de zigeunerarm te vinden in receptenboeken en persartikelen uit de jaren 1920. Maar de oorsprong van deze taart en zijn naam gaat waarschijnlijk nog verder terug. Volgens een van de populairste theorieën kregen de zigeunerslagers die gebruiksvoorwerpen repareerden of verkochten aan de banketbakkerijen van Barcelona in de 19e eeuw restjes van biscuitvellen cadeau, die ze oprolden met room of vla en onder hun arm droegen.
Volgens historica Marta Manzanares – Ramón y Cajal-onderzoeker aan de Autonome Universiteit van Madrid, gespecialiseerd in de culturele geschiedenis van voedsel, vrouwen en gilden – is deze verklaring weliswaar onvoldoende historisch onderbouwd, maar weten we wel dat het twee eeuwen geleden “voor de productie van banket en jam essentieel was om met koperen potten en pannen te werken, wat de band of de noodzaak zou verklaren dat banketbakkers een beroep deden op de koperslagers om hun gereedschap te repareren en te polijsten. Bovendien was het gebruikelijk om de diensten van externe werknemers niet alleen te belonen met geld, maar ook met snoepgoed, vooral bij festiviteiten”.
Hoewel de oorsprong van de naam dus moeilijk wetenschappelijk te bewijzen is, lijkt het duidelijk dat er een verband bestaat tussen de ‘caldereros’ – waar het gebruikelijk was om mensen uit de zigeunergemeenschap te vinden – en de banketbakkers, wat de naam van dit dessert zou kunnen verklaren.
Hoe wordt het bereid?
Tijdens de naamgeving van het dessert legde Lluïsa Estrada, een lerares aan de Escuela de Pastelería del Gremio de Barcelona (EPGB), de bereiding uit van de versie 2025 van de verbrande zigeunerroomarm, voorgesteld door de Gremio de Pastelería de Barcelona: met bloem, melk, eieren en suiker, met behulp van een luchtiger vel biscuit, een crèmevulling met de dooier binnenin verbrand en, als techniek, de room gebrand met een schep. Met andere woorden, met dezelfde ingrediënten en dezelfde methode als altijd, maar met een vernieuwd beeld in de presentatie.